Một trong những nét hấp dẫn của vùng cao phía Bắc ngoài phong cảnh đẹp, núi non hùng vĩ, cuộc sống đời thường đầy màu sắc, con người thân thiện, còn có các chợ phiên thú vị, giàu bản sắc.
Chợ phiên vùng cao là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa và hẹn hò gặp gỡ
Có dịp ghé thăm những chợ phiên Đồng Văn (Hà Giang), Cán Cấu (Si Ma Cai, Lào Cai), Bắc Hà (Lào Cai, cách Sapa hơn 60km )…, bạn sẽ có nhiều cảm nhận thú vị, có dịp khám phá màu sắc, một khía cạnh khác của đời sống văn hóa- xã hội của đồng bào vùng cao phía Bắc Việt Nam. Hầu hết chợ phiên ở vùng cao phía Bắc đều được tổ chức vào thứ bảy, chủ nhật. Chợ phiên Sapa (Lào Cai) đã có từ lâu, diễn ra vào hai ngày cuối tuần, còn được gọi là “Chợ tình”, nhấn mạnh nét giao lưu, gặp gỡ của trai gái các dân tộc vùng cao. Ngoài bán các hàng hóa từ miền xuôi, chợ phiên nào cũng bán nhiều sản vật của rừng núi như thổ cẩm, rau củ quả, lá thuốc, măng rừng, nấm hương, lợn bản, táo, mận, đào… Người ta về chợ để mua bán, trao đổi hàng hóa, ăn quà, uống rượu và gặp gỡ nhau. Chợ phiên cuối tuần thực sự là những ngày hội, ai nấy đều diện váy áo mới. Vào những ngày cuối tuần, trên khắp các nẻo đường từ các bản làng xa xôi dẫn về chợ là sắc màu váy áo và những nụ cười tươi rói, háo hức của trai gái về chợ. Ngoài cưỡi ngựa, đi bộ về chơ, các chàng trai, cô gái dân tộc thời nay còn phóng vèo vèo trên những chiếc xe máy đời mới. Du khách dễ bắt gặp hình ảnh phụ nữ gùi củi, hàng hóa về chợ bán; đàn ông xách lồng gà, chó, mèo hay cắp nách chú lợn bản vài ba ký về chợ bán, nhân tiện đi chơi chợ; nhiều phụ nữ vừa đi vừa thêu đan túi, khăn trên đường về chợ…
Phụ nữ vùng cao thường diện váy áo mới về chợ
Du khách nước ngoài đến chợ phiên Cán Cấu thường mua vải thổ cẩm
Nguời phụ nữ H,Mông này đang ngồi chờ chồng tỉnh rượu để về nhà.
Chợ phiên vùng cao của Việt Nam luôn là điểm đến thu hút khách du lịch quốc tế
Quy mô và lâu năm nhất là chợ phiên Đồng Văn (Hà Giang). Chợ có từ lâu đời, ban đầu nhóm họp tại vùng đồi ngay thị trấn Đồng Văn. Về sau chợ được xây kiên cố, bên cạnh phố cổ Đồng Văn với những khu vực bán hàng quy củ: quần áo, nông lâm sản, gia súc gia cầm, ẩm thực…Nhiều du khách thưởng thức món ăn tại chợ như: Thắng cố, mèn mén, cháo ấu tẩu…Thú vị nhất vẫn là tham quan khu vực bán gia súc gia cầm, nơi người dân thường ước lượng “hàng hóa” bằng mắt, bằng tay rồi mặc cả giá, ưng thì giao tiền, hàng trao tay. Sau khi mua được chú bò hay con lợn, gà ưng ý, người chủ thường cột ở góc chợ rồi vào chợ chơi, ăn uống, mặt trời tắt nắng mới đủng đỉnh dẫn bò hay cắp lợn về nhà ở bản xa.
Những sơn nữ vùng cao Si Ma Cai tươi tắn trong bộ váy thổ cẩm truyền thống
Đẹp nhất, đông khách nhất vẫn là các gian hàng bán thổ cẩm, thu hút đông đảo khách hàng phụ nữ. Cảnh trao đổi, ướm thử quần áo, màu sắc thổ cẩm thật sinh động. Ngày nay vẫn còn bắt gặp hình ảnh những chàng trai H,Mông đeo khèn về chợ, những người vợ ngồi chờ chồng say rượu ngất ngư tỉnh dậy để về bản khi tan chợ phiên…
Bài và ảnh: ĐỖ HUỲNH